Retina

Göz içi mikrocerrahi ameliyatları özel eğitimli bir ekibin yanı sıra eksiksiz bir cihaz ve alet zinciri gerektirdiğinden,bu ameliyatlar bazı üniversite hastaneleri ve birkaç özel merkezde yapılabilmektedir. Retinanın en büyük iki düşmanı ŞEKER VE HİPERTANSİYON hastalıklarıdır. Bu tip hastalığı olan hastalarımıza eksiksiz göz sağlığı hizmeti vermektedir.

Retina nedir?

Retina görmemizi sağlayan ışığa duyarlı hücreleri (kon ve rodlar)ile sinir liflerini içeren bir tabakadır. Retina adını verdiğimiz ağ tabakası tıpkı bir duvar kağıdı gibi göz küresinin arka duvarını kaplar.Retina milyonlarca görme hücresinden oluşur.Retinayı oluşturan bu hücreler sinir lifleriyle görüntüleri görme sinirine ulaştırırlar. Görme siniri 1,5 milyon sinir lifi içerir ve adeta elektronik bir kablo gibi görüntüyü beyne iletir.Başka bir benzetmeyle retinayı sinemada üzerine film görüntüsünün düştüğü beyazperdeye benzetebiliriz.Bu perdedeki herhangi bir bozukluk nasıl filmin bozuk izlenmesine sebep oluyorsa retinadaki bozukluklarda görüntünün beyne yanlış iletilmesine hatta hiç iletilmemesine neden olur.

Retina hastalıkları nelerdir?

Retina hastalıklarında olası belirtiler nelerdir?

Tedavi yöntemleri nelerdir?

Bozukluğun tipine göre ,tıbbi tedavi,lazer tedavisi ve cerrahi tedavi şeklindedir. Erken teşhis tedavinin ilk basamağıdır, bu nedenle göz check-up’ında standart göz muayenesine ek olarak yapılması gereken muayeneler;

Göz yaşı testi: Schiermer testive Florescein kırılma testi, Kontrast duyarlılık testi.

Retina Dekolmanı

Retina dekolmanı her yıl 10.000 de 1 kişide gözlenen,görmeyi ciddi şekilde tehdit eden bir göz problemidir.Orta yaş ve üzerinde daha sık olmak üzere her yaşta ortaya çıkabilir.Acil olarak tedavi edilmezse,kısmi veya tam görme kaybına neden olabilir.

Sebep ve Belirtiler

Retina dekolmanı, retina sinir tabakasının altındaki pigment epitelin tabakasından ayrılmasıdır. Çoğunlukla retinada oluşan yırtık veya delikler yüzünden, bu iki tabakanın arasına sıvı sızmasıyla gelişir.Ensık,gözün uzamasına bağlı olan yüksek miyopilerde gözlenir.Retina tabakası gözün ön-arka çapı arttıkça gerilir ve üzerindeki gerilme alanı incelmeye ve bozulmaya başlar.Bazı ailesel veya dejeneratif hastalıklarda ve bazı enfeksiyonlarda da retina çevresinde yer yer incelme ve bozulmalar oluşabilir.Bu arada aynı sebeplerle vitreus dokusu da bozulmaya başlar,jel kıvamı değişir ve yavaş yavaş retinadan ayrılır.Bu ayrılmaya vitreus dekolmanı denir.Bu arada büzülen ve yer yer opaklaşan vitreus dokusu gözün içinde görme aksından geçtikçe,kişi tarafından gözün uçuşan sinek veya sis perdesi olarak algılanır.

Retina çevresindeki incelmiş, bozulmuş sahaların varlığında, büzülen vitreus retinadan ayrılırken,retinada çekintiler oluşur.Bu çekintiler nadiren sağlıklı retinaya sahip kişilerde de gelişebilir.Retinada çekintiler hasta tarafından “ışık çakmaları,flash patlamaları” gibi algılanır.Bu ışık çakmaları bazen kısa süreli olabilir,bazende günlerce sürebilir.Bazı hastalarda ise hiç hissedilmeyebilir.

Vitreusun büzülmesi sonucu retina tabakasında oluşan bu çekintiler,incelmişve yapısı bozulmuş olan retina çeperindeki sahalarda yırtılmalara ve delinmelere sebep olabilir.Yırtılan retina tabakasından bir damar geçiyorsa,bazen bu damarda koparak göz içinde bir miktar kanamaya sebep olabilir.Bu durum hasta tarafından “kurum yağıyormuş”gibi algılanır.Retinada yırtık veya delik oluşmuşsa vitreus içindeki sıvı bu yırtıkların içinden geçerek,retina sinir tabakasının altında yapışmış olduğu pigment tabakasından ayırır.Bu durum retina dekolmanı olarak adlandırılır.Dekole olan(altındaki dokudan ayrılan)retina bölgesinin görme fonksiyonu kalmaz ve hasta tarafından o bölgenin tam aksinde ‘bulanıklık,kara leke veya perde hissi’şeklinde görüntü kaybı hissedilir.Retina dekolmanı bazen bir bölgede sınırlı kalabilir,ama çoğunlukla ilerleyicidir.

Makula(gözün görme merkezi)dekole olunca merkezi görme kaybolur. Uzun süreli dekolmanlarda göz içi dengeler bozulur ve göz küresi küçülmeye başlar.Göze gelen künt veya delici darbeler,ani dekolman sebebi olabilirler.Diabet ve bazı dejeneratif hastalıklarda vitreusta retinayı çeken bantlar oluşarak traksiyona bağlı dekolmanlar gelişebilir.Bunların yanında dekolman bazı enfeksiyon,tümörlerde ve özellikle hamilelikte ortaya çıkan tansiyon krizlerinde,gözde hiç yırtık olmadanda gelişebilir.

Teşhis

Retina çevresindeki ince bozulmuş olan sahaları,buralardaki delik,yırtıkları ve dekole bölgeleri tesbit etmek için göz bebekleri damlalar ile genişletilir.Göz hekimi çeşitli mercekler kullanarak muayene mikroskobuyla gözün içini çepeçevre inceler.Bunun sonucunda göz içindeki yırtık veya dekolmanı tesbit edilmiş olur. Gerekirse göz ultrasonografisi yapılır.

Tedavi

Yırtık veya delikler, retinada dekolman gelişmemişse argon laserle tedavi edilirler. İleride yırtık oluşturabilecek bazı ince ve yapısı bozulmuş sahalar laser ile kontrol altına alınabilir.

Argon laserle yırtık ve dejenere saha tamiri ağrısız bir işlemdir.Bir damla ile göz uyuşturulur.Daha sonra mercekler yardımıyla hasta oturur durumdayken,muayene mikroskobuyla yırtık,delik ve dejenere sahaların etrafı 2-3 sıra laser ile çepeçevre kapatılır.Argon laser uygulandığı bölgede bir yanık oluşturarak,retina sinir tabakasını altındaki pigment tabakasına yapıştırır ve böylece içinden sıvı sızması önlenir. Laser tedavisi o an problemli olan bölge için yapılmış olur.Günün birinde aynı gözün başka bir bölgesinde de yırtıklar oluşursa yine göz içi dekolman tehlikesiyle karşılaşabilir.Bu yüzden retinasında problem çıkmış hastalar sık sık göz dibi muayenesinden geçirilirler.Retina dekolmanı gelişen hastalarda tek tedavi cerrahi müdehaledir.

Cerrahi tipleri çeşitlilik gösterse bile yırtıkların kapatılması ve çekintilerin azaltılması prensibine dayanır. Dekolmanlı gözlerde cerrahi genel anestezi altında yapılır. Önce yırtıklar dondurularak kapatılır, çekintileri azaltmak için gözün durumuna göre, yırtık bölgesine veya gözün etrafına çepeçevre slikon konarak yırtık bölgesinde çökertme oluşturulur.Dekolman bölgesindeki sıvı alınarak dekolmanın yatışması hızlandırılır.Bu durumlarda,gözün içine genleşen gaz konulurve dekolman yatıştıktan sonra yırtık çevresi laserle kapatılabilir.

Dev yırtıklı dekolmanlarda ve vitrenin yapı değiştirip retinayı bantlarla çektiği durumlarda (diabet, travma, enfeksiyon v.b. ) vitrektomi denilen özel bir ameliyat tekniğiyle tüm vitreus göz içinden temizlenerek retinanın çekilmesi ve gerilmesi önlenir.Dekolmanın tam düzelmediği hastalarda ikinci üçüncü müdaheleler gerekebilir.

Makula Dejenerasyonu

Halk arasında Sarı Nokta Hastalığı yada Yaşa Bağlı Görme Kaycı olarak da isimlendirilen Makula dejeneresansı gözün görme merkezinin tahribata uğramasıdır. Görme zamanla kademeli olarak azalır ve merkez karanlık bir odacık haline gelir. Merkez çevresindeki retina sağlam olduğundan körlük olmaz ancak görme azalır. Daha önce hastalığı durduracak yada tedavi edecek hiçbir yöntem olmadığı halde uzun yıllardır devam eden çalışmalar neticesinde 2000 yılından itibaren bu hastalık Fotodinamik Tedavi adı verilen yöntemle tedavi edilmeye başlanmıştır.

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu

Görme merkezinde (makula) yaş ilerledikçe ortaya çıkan bir bozukluğu anlatır.
Bağlı ülkelerde 65 yaş ve üzerindeki en başta gelen görme kaybı nedenidir. Yaşlı nüfusundaki artış göz önüne alındığında bu hastalığın önemi de artmaktadır. Hastalığın görülme oranı 65 yaşın üzerinde %3 iken, 75 yaşı geçenlerde %15’ lere varmaktadır. Ayrıca yaş ilerledikçe iki gözdebirden görülme sıklığı artar.

Hastalığa yol açtığı düşünülen çeşitli etkenler

Kalıtım, güneşin ultraviyolet etkisi, vitamin eksikliği, aşırı kilo alımı, damar sertliği, sigara, küçük tansiyondaki yükseklik, kalp büyümesi, şişmanlık, açık renkli gözler…

Hastalığın Tipleri

Kuru tip

Retina tabakaları altına lipid (yağlı) materyal birikmesiyle oluşur. Daha yavaş ilerler ve uzun sürede görme azalmasına yol açar.

Yaş tip

Hasta bölgede oluşan bozuk kılcal damarların retinaya doğru ilerlemesiyle oluşur. Bu tip, ani görme kaybına yol açabilir. Kuru tipe oranla daha azdır fakat %80 oranında görme kaybına neden olur. Özellikle hastanın bir gözünde zar oluşumu varsa, diğer göz de tehlikededir ( bir yıl içinde %22 oranında diğer gözde hastalık başlar)

Belirtileri

Hastalarda bazen belirti vermeyebilir, fakat ilk etapta rastlanan belirtileri aşağıda sıralanmıştır.

Her iki tip birbirinden anjiografik muayene ile ayırt edilir.
Kol damarlarından girilir ve verilen bir boya ( fluorescein ) gözde dolaşırken, 10 dakika süreyle gözün fotoğrafları çekilerek, bozuk kılcal damarların varlığı araştırılır.
Bazı durumlarda bu teknikle yeterli bilgi elde edilemeyebilir ve indosiyan yeşil anjiografi adını alan ve yeşil bir boyayla yapılan ikinci bir anjio gerekebilir.
Bazı hastaların muayenesinde yaş tipten şüpheleniliyorsa ve atipik bir görünüm varsa iki anjiografinin aynı anda yapılması gerekebilir.

Tedavi

Bu şekilde yaş tipe özgü bir zar oluşumu saptandığında, görme kaybını önlemek için lazer tedavisi ile zarı yok etmek gereklidir.

Zarın bulunduğu yere göre farklı lazerler kullanılmaktadır:

Görme merkezinden uzak olan bölgede kullanılan lazerler ışık koaglasyonu yöntemiyle zarı tümüyle yok eder. Görme alanında koyu bir leke şeklinde iz bırakabileceği için, bu teknik görme merkezindeki zarlarda uygulanmaz.

Son yıllarda, çok özel bir boya maddesi verilerek, yalnızca kılcal damarları etkileyen ve altındaki retina hücrelerinde tahribat yapmayan farkı bir lazer tedavisi foto dinamik tedavi ( PDT ) uygulanmaktadır. Tedavi sonrasında zarın kapandığı anjio ile kontrol edilir, gereken durumlarda 3 ay sonra PDT tekrarlanır. Bu teknikle %60’ a varan başarı sağlanmakta, en azından görme kaybı önlenebilmektedir.Bu bölgede oluşan zarların cerrahi olarak da çıkartılması veya retinanın sağlam bölgelerinin merkeze kaydırılarak görme sağlanmaya çalışılması gözümüzde gelişmekte olan yöntemlerdir. Bu hastalıkta ne kadar erken tanı konur ve hasta takibe alınırsa, görme kaybı o derece iyi bir şekilde önlenebilmektedir. Yaş tipte, oluşan zarlar ne kadar küçükse başarı oranı okadar artmaktadır. Kuru tipte, hasta takibe alınmakta ve genel sağlık açısından tavsiyelerde bulunularak önlemler alınabilmektedir. Ayrıca günümüzde yeni gelişen özel ilaçlarla, en azından hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilmektedir.

Retinitis Pigmentoza (Tavuk karası)

Kalıtımsal retina hastalıklarının başında gelen bu hastalığın ilaçla veya cerrahi yöntemle tedavisi günümüz koşullarında mümkün değildir. Daha çok akraba evliliği sonucu doğan kişilerde görülür.

Sonuç olarak; bir gözde yırtık ya da dekolman yapan nedenler,diğer gözde de büyük olasılıkla oluşabilir.Ailede dekolman varsa,aile bireyleri mutlaka kontrol altında tutulmalıdır.Miyopisi olan kişiler hiç yakınmaları yoksa bile 2 yılda bir göz muayenesinden geçirilmelidir.Göze direkt gelen darbelerden sonra ihmal edilmeden göz dibi muayenesini gerektiren acil bir durumdur.Daha önce retinasında yırtık oluşmuş ya da yırtık riski taşıyan hastalar ve yüksek miyopisi olanlar sert hareketlerden sıçrayıp atlamalardan ve ağır yük taşımaktan sakınmalıdırlar.Dekolman ameliyatı ne kadar çabuk yapılırsa,başarı şansının o kadar yüksek olacağı unutulmamalıdır.

Sağlıklı gözler için en az altı ayda bir check-up!!!

ÖZEL İNCİ GÖZ HASTANESİ